Rehber - YolPedia | Kütüphâne

Rehberadmin2024-10-25T15:55:18+01:00

Rehber (رهبر) (çoğ. rehberân)

Farsça “yol gösteren, kılavuz” anlamındaki rehber, Alevilik ve Bektaşilik’te talipleri yola hazırlayan, onlara manevi öncülük yapan ve pir/dede ile talip arasında köprü görevi gören kişiyi ifade eder.

ETİMOLOJİ

Farsça “rāh” (yol) ve “ber” (götüren) sözcüklerinin birleşiminden oluşur. “Yol götüren, yola ileten” anlamını taşır.

GÖREV VE İŞLEVLERİ

Yola Hazırlık:

Talip adayını eğitme
Yolun kurallarını öğretme
Edep ve erkân bilgisi verme
Dört Kapı Kırk Makam’ı anlatma
On İki İmamları tanıtma

Aracılık Görevi:

Talip ile pir/dede arasında iletişimi sağlama
İkrar verecek talibi pire/dedeye götürme
Musahiplik ceminde musahip adaylarına rehberlik etme

Gözetim ve Denetim:

Taliplerin yola uygunluğunu denetleme
Düşkünlük durumlarını pirine/dedesine bildirme
Talibin ikrarına kefil olma

REHBER OLMA KOŞULLARI

Rehber olacak kişide aranan temel özellikler:

Yol ehli (ikrarlı) olmak
Musahipli olmak
Yolun gereklerini yerine getirmiş olmak
Toplum tarafından güvenilir kabul edilmek
Alevi-Bektaşi erkânını iyi bilmek
Eline, diline, beline sahip olmak

CEM’DEKİ KONUMU

Rehber, On İki Hizmet’ten biri olan rehberlik postunda oturur. Cemlerde:

Talibi meydana getirir
Görülecek hizmetlerde talibe yardımcı olur
Dâr’a duracak canları meydana getirir
Lokma hizmetinde görev alır

GÜNÜMÜZDE REHBERLİK

Modern dönemde rehberlik kurumu bazı değişimler yaşamıştır:

Kent yaşamının getirdiği zorluklar
Geleneksel yapının zayıflaması
Yeni nesillere aktarımda yaşanan sorunlar
Rehberlik kurumunun işlevselliğini kısmen yitirmesi

Ancak Alevi-Bektaşi toplumunda rehberlik kurumu, özellikle kırsal kesimde ve geleneksel yapının korunduğu yörelerde önemini korumaktadır.

KAYNAKÇA

Yaman, Ali (2004). Alevilik’te Dedelik ve Ocaklar. İstanbul: Karacaahmet Sultan Derneği Yayınları.
Korkmaz, Esat (2005). Alevilik ve Bektaşilik Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
Uludağ, Süleyman (2012). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Mélikoff, Irène (2010). Hacı Bektaş: Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Bozkurt, Fuat (2006). Buyruk: İmam Cafer-i Sadık Buyruğu. İstanbul: Kapı Yayınları.
Gölpınarlı, Abdülbâki (1995). Vilâyet-nâme: Menakıb-ı Hünkâr Hacı Bektâş-ı Veli. İstanbul: İnkılap Kitabevi.

Gülbanklar, sembolik bir form olan dilin malzeme olarak kullanıldığı diğer yapılar gibi, Alevi-Bektaşi inanç sistemine ilişkin çeşitli kod ve göstergeler barındıran örneklerdir. Aynı inanç evreninin paydaşı olan bireylerin itikadi sistemlerinin nasıl biçimlendiğine ilişkin yanıtlar içeren söz konusu yapılar gerek sanatsal hüviyetleri gerekse teolojik içerikli bir iletişim düzeneğinin malzemesi olmaları dolayısıyla detaylı incelenmelidir. (…) devamını oku

This book evaluates the Turkish nation-building process from the Ottoman Empire to today, considering the role of Islam in this process. It gives insight into what has changed and not changed in this process. The book explains to readers that the Islamisation of the country is not a coincidence. Rather, Islamism has been grown symbiotically with the secular Republican regime through the organizational power of Islamic sects and with the assistance of the West. (…) devamını oku

Bedreddin – Börklüce – Torlak Kemal – Aygıloğlu – İzmiroğlu Cüneyd Bey – Konargöçerler – Karaburun Coğrafyası – Balkanlar – Tovucalılar – Balkan Toplulukları ve Musa Çelebi İlişkisi – Bogomiller – Sakızda Kurulan Cumhuriyet – Rıza Şehri – Kırılan Kulluk Kalıbı ve daha fazlası… Belge ve Kayıtlarla (…) devamını oku

The Kizilbash were at once key players in and the foremost victims of the Ottoman-Safavid conflict that defined the early modern Middle East. Today referred to as Alevis, they constitute the second largest faith community in modern Turkey, with smaller pockets of related groups in the Balkans. Yet several aspects of their history remain little understood or explored. (…) devamını oku

Elinizdeki bu kitap, öteden beri geniş çevreler tarafından merak konusu olmuş ve bilim dünyasının dikkatini cezbetmiş olan Kalenderi toplulukların erkan ve ritüellerini birinci ağızdan, yani inanç mensuplarının kaleminden öğrenmemizi sağlayan bir erkânnâme özelliği taşımaktadır. Kalenderi erkânına dair bugüne kadar topluluk mensubu bir müellif tarafından kaleme alınan herhangi bir erkânnâmenin yayımlanmadığı dikkate alındığında çalışmanın bilim dünyası açısından önemi daha da belirginleşmektedir. (…) devamını oku

Alevilikte kadın ile erkeğin eşit olduğu yaygın olarak benimsenen bir görüştür. Alevi inancında yer bulan eşitlik söylemi ve pratiği sanki toplumsal ya da gündelik hayatın içinde aynen varmış gibi düşünülür, kabul edilir. Doğruluk payı taşısa da bunun inanç ve toplumsal hayat ayrımını ortadan kaldıran bir yanılsama olduğu söylenmelidir çünkü inanç referanslarının söyledikleri ile toplumsal yaşamın ürettiği pratikler arasında büyük bir fark vardır. (…) devamını oku