Post (پوست)

Alevilik ve Bektaşilik’te tarikat ulularının makamlarını temsil eden, üzerine oturulan özel döşek veya hayvan derisi. On İki Hizmet’te her hizmet sahibinin oturduğu özel makamı da ifade eder.

ETİMOLOJİ

Farsça “pōst” sözcüğünden gelir, “deri, koyun postu” anlamlarını taşır. Tasavvuf literatüründe makam ve mevki anlamında kullanılmıştır.

TARİHSEL ARKA PLAN Post geleneği, İslam tasavvufunun ilk dönemlerinden itibaren var olan bir uygulamadır. Özellikle Horasan erenlerinin Anadolu’ya getirdiği gelenekler arasında post önemli bir yer tutar. Hacı Bektaş Veli’nin postunun aslan derisinden olduğuna inanılır.

POST ÇEŞİTLERİ

  1. On İki Post:
    • Mürşid Postu
    • Pir Postu
    • Rehber Postu
    • Aşçı (Mihmandar) Postu
    • Gözcü Postu
    • Delilci (Çerağcı) Postu
    • Zakir Postu
    • Süpürgeci Postu
    • İznikçi Postu
    • Meydancı Postu
    • Niyazcı Postu
    • Kurbancı Postu
  1. Özel Postlar:
    • Horasan Postu
    • Fatıma Ana Postu
    • Kırklar Postu
    • Ehl-i Beyt Postu

POST ÂDÂBI

  1. Posta Oturma Kuralları:
    • Post duası edilmeden oturulmaz
    • Posta niyaz edilir
    • Post sahibi postuna edep ile oturur
    • Postta bağdaş kurulmaz
    • İki diz üzerine oturulur
  1. Postun Korunması:
    • Post temiz tutulur
    • Üzerine basılmaz
    • Özel günlerde postlar serilir
    • Post duası ile kaldırılır
    • Özel bir yerde muhafaza edilir

CEMDEKİ İŞLEVİ

  1. Hiyerarşik Düzen:
    • Her hizmet sahibi kendi postunda oturur
    • Postların sıralaması bellidir
    • Postlar arası mesafe gözetilir
  1. Temsili Boyut:
    • Her post bir makamı temsil eder
    • Postlar tarihi şahsiyetlere atfedilir
    • Post sahibi o makamın sorumluluğunu taşır

GÜNÜMÜZDE POST GELENEĞİ

  • Cemevlerinde post düzeni sürdürülmeye devâm ediyor
  • Bazı yörelerde post yerine minder kullanılıyor
  • Post çeşitleri yörelere göre farklılık gösterebiliyor
  • Post duaları yaşatılmaya çalışılıyor

KAYNAKÇA

  1. Noyan, Bedri (1998). Bütün Yönleriyle Bektâşîlik ve Alevîlik. İstanbul: Ardıç Yayınları.
  2. Yaman, Ali (2009). Alevilik & Kızılbaşlık Tarihi. İstanbul: Nokta Kitap.
  3. Korkmaz, Esat (2005). Alevilik-Bektaşilik Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
  4. Özdemir, N. (2016). Türk Kültüründe Post ve Post Oturma Geleneği. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi.
  5. Ersal, Mehmet (2016). Alevilik: Kavramlar ve Ocak Sistemi. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
  6. Mélikoff, Irène (2009). Hacı Bektaş: Efsaneden Gerçeğe. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
  7. Kaygusuz, İsmail (1996). Alevilik İnanç ve İbadet. İstanbul: Alev Yayınları.
  8. Aytekin, Sefer (2012). Buyruk. Ankara: Emek Yayınları.