Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, başkent Tiran’da Bektaşi tarikatına ait 27 dönümlük arazide Vatikan benzeri egemen bir mikrodevlet kurma planını açıkladı. Proje “Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti” adını taşıyacak. Yeni devletin amacı, dini hoşgörüyü teşvik etmek ve ılımlı İslam’ı dünyaya tanıtmak.
Arnavutluk’ta Başbakan Edi Rama, başkent Tiran’ın düşük gelirli bir bölgesinde Bektaşi tarikatına ait 27 dönümlük arazide egemen bir devlet kurma planını duyurdu.
Vatikan’ın dörtte biri büyüklüğünde olacak yeni devletin adı “Bektaşi Tarikatı Egemen Devleti” olacak.
Projenin amacı ne?
Başbakan Rama projenin amacını şöyle açıkladı: “Arnavutluk’un gurur duyduğu hoşgörülü İslam anlayışını teşvik etmek istiyoruz. Dini hoşgörü bizim hazinemizdir ve bunu asla garanti görmemeli, korumalıyız.” Rama ayrıca, “Müslümanların damgalanmasına izin vermeyelim. Kim olduklarını Müslümanlar tanımlasın” diyerek ılımlı bir İslam mikrodevleti kurarak dünyaya mesaj vermek istediklerini belirtti.
Yeni devletin lideri kim olacak?
Yeni devletin lideri, Bektaşi tarikatının mevcut lideri 65 yaşındaki Edmond Brahimaj olacak. “Baba Mondi” olarak bilinen Brahimaj, eski bir Arnavut ordu subayı. Dünya çapında milyonlarca mürit tarafından “Hazreti Hacı Dede Baba” unvanıyla tanınıyor.
Edmond Brahimaj
Yeni devlette alkol serbest, kadınlar istediğini giyecek
Brahimaj, yönetim anlayışını şöyle özetledi: “Tüm kararlar sevgi ve nezaketle alınacak. Tanrı hiçbir şeyi yasaklamaz, bu yüzden bize akıl verdi.” Yeni devlette alkol serbest olacak, kadınlar istedikleri gibi giyinebilecek ve yaşam tarzına dair kurallar olmayacak.
Brahimaj, yeni devletin küçük bir istihbarat servisine ihtiyaç duyabileceğini, ancak ordusu, sınır muhafızları veya mahkemeleri olmayacağını söyledi. Pasaportların rengi İslam’da önemli bir renk olan yeşil olacak. Arnavutluk çifte vatandaşlığa izin veriyor.
Projenin uluslararası boyutu
Uluslararası hukukçulardan oluşan bir ekip, yeni devletin egemen statüsünü tanımlayan yasaları hazırlıyor. Bu yasaların Arnavutluk Parlamentosu tarafından onaylanması gerekecek. Hangi ülkelerin yeni devleti tanıyacağı henüz belli değil.
Başbakan Rama, şu ana kadar sadece birkaç yakın danışmanının plandan haberdar olduğunu ve ABD gibi NATO müttefiklerine danışılmadığını belirtti. İran’ın yeni devleti tanıması pek olası görünmüyor. Rama, “İranlılar açıkçası son düşüncem” diyerek, Arnavutluk’un 2022’de İran ile diplomatik ilişkilerini kestiğini hatırlattı.
Bektaşi tarikatı hakkında
New York Times’ın haberine göre Bektaşilik, 13. yüzyılda Türkiye’de kurulan Şii kökenli bir Sufi tarikatı. Merkezi yaklaşık 100 yıl önce Tiran’a taşındı. Tarikat, Kuran’ın yumuşak bir yorumu, mistisizm ve İslam öncesi Türk inançlarının unsurlarını birleştiriyor.
Bektaşiler, 14. ve 15. yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu’nun Balkanlar’ı fethinden bu yana Arnavutluk ve Kosova, Makedonya gibi komşu ülkelerde etkili oldular. Tarikat, Türk yönetimine karşı Arnavutluk’un milliyetçi uyanışında önemli bir rol oynadı.
Bektaşi lider Brahimaj aşırılık karşıtı tutumuyla biliniyor. 2015’teki Charlie Hebdo saldırısından sonra Paris’teki terörizm karşıtı yürüyüşe Başbakan Rama ile birlikte katıldı.
Arnavutluk’un ‘hoşgörü’ ve dayanışma pratikleri
Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri olan Arnavutluk, uluslararası dayanışma konusunda derin bir geçmişe sahip.
Arnavut halkı II. Dünya Savaşı sırasında Yahudilere ve 2021’de Taliban’dan kaçan Afganlara sığınak sağladı. Ülkenin uluslararası havalimanı, hayır işleriyle Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Arnavut asıllı rahibe Teresa’nın adını taşıyor.
Arnavutluk, başkentinde kurmayı planladığı Bektaşi devletiyle dünyaya ilginç bir mesaj vermeye hazırlanıyor.
Başbakan Rama, “Belki herkes ‘bu adam çıldırmış’ diyecek. Ama bunu daha önce de çok kez söylediler. Umurumda değil. Önemli olan, çılgınca olsun ya da olmasın, iyilik için savaşmaktır” diyerek projeye olan inancını vurguluyor.
Projenin hayata geçip geçmeyeceği ve uluslararası toplumun tepkisi merakla bekleniyor.
Siz de fikrinizi belirtin